Posts Tagged ‘Sociaal ondernemen’

Wat als er een plek is waar jij je talenten kunt ontwikkelen? Een plek waar je kunt laten zien wat je kan bijdragen, maken of hoe jij de wereld mooier kan maken? Die plek is er. Toolbox in Emmen heeft een plek gecreëerd waar ze zowel mensen als gemeenten laten zien dat je meer kan bereiken als je denkt in mogelijkheden in plaats van beperkingen.

“Toolbox is een ontwikkelcentrum”, legt Adriaan Pals uit. Samen met Bert Leiting en Johan Wachtmeester opende hij in december 2016 de deuren van Toolbox. “We zijn een flexplek voor makers, hebben werkplaatsen en ondersteunen de gemeente met dagbesteding. Op dit moment groeien we gemiddeld met vier deelnemers per maand. Maar om te komen waar we nu staan hebben we echt hard moeten werken om te zorgen dat onze deelnemers krijgen waar ze recht op hebben. Inmiddels staat de organisatie goed en zijn we bezig met verdere professionalisering om zo nog meer mensen te helpen en te ondersteunen.”

De Toolboxfilosofie

Bij Toolbox staan de deelnemers dus centraal. “Wij ondersteunen mensen zodat zij weer actief deel kunnen nemen aan de maatschappij. Het huidige systeem in Nederland zit zo in elkaar dat jij als mens niet altijd krijgt wat je nodig hebt om jezelf te ontwikkelen. Wij vinden dat de maatschappij te weinig investeert in de ontwikkeling van de medemens en hoe zorginstanties met elkaar omgaan. Als je instanties per uur betaalt zullen ze ook zorgen dat ze zoveel mogelijk uren maken en de mensen vanuit hun beperking benaderen. Maar de vraag die niet gesteld wordt, is: ‘wat heb je nodig?’ Dat willen wij veranderen”, legt Pals uit. “Wij willen mensen benaderen door hun talenten te erkennen, ze meer zelfvertrouwen te geven, hun eigenwaarde te verhogen en ze een veilige omgeving te geven waar ze kunnen doen waar ze goed in zijn en juist dat verder ontwikkelen.”

Zo is ook Aerial 51 ontstaan, een indoor drone racebaan in het oude AmeriCase. Het was een idee wat ontstond wat aansloot bij een aantal Toolbox deelnemers waaronder een dronevlieger en een racedrone-bouwer. Het zijn geen kwaliteiten die je in een normale baan kan inzetten, daarom heeft Toolbox een baan rondom de kwaliteiten gecreëerd.

Luisteren naar behoeftes

Toch was het idee voor Toolbox in eerste instantie anders dan hoe het er nu uitziet. “Mijn theorie was dat een professional een abonnement kon kopen zodat hij iets kon maken in de werkplaats wat hij dan vervolgens weer kon verkopen”, legt Pals uit. “Iemand met afstand tot de arbeidsmarkt zouden wij dan aan die professional koppelen zodat die persoon daarvan kon leren. Een soort gildesysteem.”

In de praktijk kwamen ze er al snel achter dat dat niet werkte. “We zagen dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt vaak veel technischer waren dan de professionals die een abonnement afnamen. Alleen door alles wat ze meegemaakt hadden, waren die mensen er niet van overtuigd dat ze een toegevoegde waarde hebben. Het blijkt dus in de praktijk dat wij onze waarde behalen door deelnemers te overtuigen dat ze er wel toe doen en wel degelijk toegevoegde waarde hebben. En niet door het leren van technische vaardigheden.

“Nu begeleiden en coachen we mensen om meer zelfvertrouwen te krijgen. Dat doen we door het zorgvuldig opbouwen van de interne cultuur. Bijvoorbeeld: hoe gaan we bij Toolbox met elkaar om? Maar ook mensen oprecht complimentjes geven, mensen laten doen waar ze goed in zijn en dan oprecht verbaasd zijn hoe goed ze iets doen en juist dat complimenteren. Daarnaast evalueren we elke vier tot zes weken met de deelnemers. Daarin kijken we hoe het gaat, waar ze tegenaan lopen en wat ze nodig hebben. Die een-op-een gesprekken dragen ook bij aan het vergroten van het zelfvertrouwen en eigenwaarde. Als laatste is een groot deel van ons werk ook het observeren van de deelnemers om zo op te merken waar ze goed in zijn en ze aan te moedigen daar meer van te gaan doen.”

Doelen voor 2020 en verder

Ten tijde van het interview vierde Toolbox zijn driejarige bestaan. En daar stopt het zeker niet. In december 2019 kreeg Toolbox een raad van toezicht. “Deze onafhankelijke partij controleert of we ook doen wat we zeggen. We hebben ze onze plannen voor 2020 voorgelegd en ze zijn niet alleen een goede stok achter de deur, maar ook een stap in de richting van verdere professionalisering.”

Toolbox wil namelijk echt een verandering teweegbrengen bij gemeentes en andere overheden om zo een verschil te maken voor de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar daar zijn subsidies voor nodig. De raad van toezicht is niet alleen een extra professionaliseringsstap, maar ook een extra zekerheid voor overheidsinstanties dat Toolbox de subsidies goed gebruikt.

“Naast de verdere professionalisering willen we in 2020 onder andere verder groeien in het aantal deelnemers. Op die manier kunnen we nog beter ondersteunen in de ontwikkeling van onze deelnemers, en nog meer werk voor hun creëren zowel binnen Toolbox als daar buiten. Maar we willen ook verder onderzoek doen naar het huidige systeem in Nederland, en hoe we dat kunnen verbeteren. Daarover willen we ook echt die discussie aanzwengelen.”

En dat onderzoek is hard nodig volgens Toolbox en kan voor een positieve ontwikkeling zorgen voor de maatschappij. “We werken samen met de Hanze Hogeschool aan een onderzoek om de ontwikkeling van de deelnemers op verschillende levensgebieden beter in kaart te brengen”, zegt Pals. “En daarnaast ook wat de ontwikkeling van deze mensen voor positieve invloed kan hebben en welke besparing dat oplevert voor de maatschappij. We willen een systeem creëren in 2020 dat werkt en wat dus ook door andere partijen te gebruiken is.

Impact maken en systemen doorbreken

Toolbox’s missie voor 2020 en verder is dus het doorbreken van de huidige systemen rondom mensen met een afstand tot de maatschappij en arbeidsmarkt. “We willen laten zien welk gedrag er wordt uitgelokt met de huidige verdienmodellen. Dat als organisaties een budget per individu krijgen, ze dat als verdienmodel gaan zien en gaan praten in beperkingen in plaatst van de mogelijkheden. En dat als je een organisatie beloond per uur, dat ze zoveel mogelijk uren gaan maken in plaatst van te kijken hoe ze iemand echt kunnen helpen”, zegt Pals. “En daarom kijken wij bij Toolbox naar de mogelijkheden in plaats van de beperkingen.”

Toolbox zit midden in het Rensenpark in Emmen. Het park wat eerder het thuis was van het Noorder Dierenpark Emmen is nu thuis voor verschillende ondernemingen.

Normaal maakt Vanhulley boxershorts van oude overhemden en rest textiel. Nu is het een bruisende hub van tijdelijke vrijwilligers die mondkapjes en schorten maken voor de industrieën, die daar door Corona crisis een nijpend tekort aan hebben.

“Ik wilde al direct mondkapjes gaan maken”, zegt Jolijn Creutzberg oprichtster van Vanhulley, een werkervaringsplek is voor vrouwen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Maar het bleek dat het best lastig is om goede mondkapjes te maken voor de zorg. Dat zou alleen maar voor schijnzekerheid zorgen.”

In eerste instantie bleef het naaiatelier dicht na de aankondiging van de maatregelen van het kabinet, het maken van de boxershorts lag stil en ook de mondkapjes werden niet gemaakt. “Voor veel van onze vrouwen is het een beangstigende tijd. Ze vinden het heel spannend om de deur uit te gaan. Al merken we nu wel, dat nu het wat langer duurt ze zich wat veiliger gaan voelen en vaak als ze een ochtend geweest zijn ze weer terugkomen om weer te helpen.”

Een paar weken geleden begon Vanhulley toch met het maken van mondkapjes. “Ik werd benaderd al snel door andere industrieën benaderd die nu een te kort hebben aan mondkapjes. Alle beschikbare mondkapjes gaan nu naar de zorg”, legt Jolijn uit. “Daarom zijn we toch begonnen met het maken ervan.”

Dat doen ze met een heleboel vrijwilligers die in dagdelen komen werken. “Veel mensen zeggen: we zitten anders toch thuis en nu kunnen we wat bijdragen. Het atelier is groot genoeg waardoor we gemakkelijk die anderhalve meter afstand kunnen bewaren en lunchen doen we in shifts”, zegt Jolijn.

De bijdrage van de vrijwilligers is tweevoudig. Aan de ene kant zorgen ze er samen voor dat er voor iedereen genoeg mondkapjes zijn, en aan de andere kant zorgen de vrijwilligers er voor dat Vanhulley financieel overeind blijft door mee te helpen aan de orders die binnenkomen. “We hebben vorig jaar geen goed jaar gehad. We zijn begonnen met een B2B lijn en dat kost tijd om op te zetten”, zegt Jolijn. “Dit jaar begon onze B2B lijn echt goed te lopen en we hadden in maart een fantastische maand. Dus we dachten: als we nu het tweede kwartaal hard gaan knallen, dan hebben we wat meer spek op onze botten. En toen kwam Corona.”

Schorten maken voor de zorg

Naast het maken van de mondkapjes heeft Vanhulley nu ook andere orders die zorgen dat de inkomsten blijven binnenkomen. Bijvoorbeeld een order van het UMCG. “We vervangen de elastieken van de mondkapjes die ze hebben. De elastieken van mondkapjes die ze hebben gekregen uit China laten snel los.”

Daarnaast maakt Vanhulley in samenwerking met andere Nederlandse naaiateliers beschermende schorten. “Er is een nijpend te kort aan deze schorten. Voor het maken van de schorten zijn veel minder vereisten qua hygiëne in vergelijking met de mondkapjes. Maar het gaat wel om grote aantallen.”

Op dit moment is Vanhulley voornamelijk bezig met het maken van mondkapjes en maken ze helemaal geen boxers meer. Alles is gefocust op het ondersteunen van de bedrijven die daar behoefte aan hebben tijdens Corona.

Dankbaarheid

Ondanks dat Corona geen fijne situatie is, is Jolijn dankbaar en optimistisch. “Het is goed om te zien dat we zo’n hoge productiecapaciteit aankunnen en dat er zoveel mensen komen helpen.”

Ondanks dat we door social distancing niet bij elkaar op bezoek kunnen komen, heeft Jolijn wel het gevoel dat mensen dichter bij elkaar komen. “Ik vind het heel gaaf om te zien dat er toch zoveel mensen betrokken zijn en willen komen helpen. Dat geeft echt een heel goed gevoel, dat mensen het zo fijn vinden wat je opgezet hebt”, zegt Jolijn. “Ik heb zelf leren leven met het idee dat ik niet weet of Vanhulley volgend jaar nog bestaat. En dat geeft een soort rust. Ik kan daardoor heel erg genieten van wat ik nu in het atelier zie. Dat had ik echt nooit willen missen. Wat er ook gebeurt, ik heb dit wel meegemaakt. Het geeft echt een boost om te zien hoe betrokken iedereen is bij iets wat je hebt opgebouwd.”

Ook meehelpen als vrijwilliger bij Vanhulley. Je kunt je hier opgegeven.

Nicole Kuper riep op de basisschool al dat ze met mensen met een beperking wilde werken. Later zeiden zij en haar man dat ze rond hun 40ste een restaurant wilde. Laat dat nou de perfecte combinatie zijn. Dat restaurant kwam er al veel eerder, toen Nicole 23 was. “Dit jaar zijn we vier jaar open.”

Nicole en haar man werkten allebei in de zorg. “Als we het over ons toekomstige restaurant hadden, zei ik altijd ‘je denkt toch niet dat ik dan normale mensen aanneem?’”

Toen ze er achter kwam dat Brownies&downieS nog mensen voor een franchise zochten is ze op de site gaan kijken. “Puur uit interesse”, zegt ze. “Ik heb ook wat informatie aangevraagd zodat we ons erin konden verdiepen voor als we straks veertig zouden zijn. We waren zo enthousiast dat we gelijk op gesprek gingen op het hoofdkantoor en een paar weken later hebben we onze banen opgezegd.”

In de tijd dat ze Brownies&downieS in Groningen aan het opzetten waren, was Nicole hoogzwanger. “We hadden gezegd dat we zouden proberen een kindje te krijgen nadat we op vakantie waren geweest in Ghana, maar Brownies&downieS kwam daar tussendoor. Toen dat definitief was, had ik twee weken later een positieve zwangerschapstest in mijn handen.”

Een bijzonder jaar dus en voor Nicole is dit echt een roeping. “Soms lijkt een gewoon restaurant me wel lekker, maar ik denk dat ik het er na een dag wel weer mee gezien heb. Voor mij is de combinatie van alles gewoon perfect. Ik zou niet fulltime in de horeca of gehandicaptenzorg kunnen werken, en ook niet fulltime ondernemer kunnen zijn. Maar nu kan ik van alles wat doen.”

Aan het werk

Dagelijks zijn er maximaal zes mensen met een beperking aanwezig in het restaurant en er is een behoorlijke wachtlijst. Toch kiezen ze ervoor om de groepen niet groter te maken. “Anders zitten de cliënten de helft van de tijd niets te doen”, zegt Nicole. “Ze zijn aan het werk en dat moet ook echt zo voelen, ze mogen best moe thuiskomen. Het gevolg is dat ze zelf ook echt zeggen dat ze naar hun werk gaan en niet naar hun dagbesteding. Dat voelt voor hunzelf ook veel beter.”

Het heeft ook een positieve uitwerking op de cliënten die door hun werk zelfstandiger worden. “Ik hoor van veel ouders dat hun kinderen meer initiatief nemen thuis, bijvoorbeeld door zelf de vaatwasser uit te ruimen of koffie te zetten. Dat zijn dingen die ze op hun werk ook doen.”

Nicole merkt dat in het restaurant ook. “We hebben een medewerker dat bij ons werkt en in het begin zei ze dat ze echt niet wilde serveren, dat vond ze eng. Nu holt ze bijna naar de deur als er mensen voor de deur staan.”

“We hebben ook een dove medewerker en iemand die niet kan lezen en schrijven. Beiden nemen zelfstandig hun orders aan. We hebben ze hulpmiddelen gegeven zodat ze dat helemaal zelfstandig doen. Voor hun is dat ook echt iets waar ze heel trots op zijn.”

Die zelfstandigheid is iets wat Nicole heel belangrijk vindt en waar ze ook op aanstuurt. “We krijgen wel eens ouders die denken dat hun kind een te laag niveau heeft om bij ons te kunnen werken. Daar ben ik het niet mee eens. Er is altijd wel iets wat iemand kan doen en leuk vindt.”

Brownies&downieS tijdens Corona

Tijdens de Corona tijd zit het restaurant dicht, maar sinds begin mei begon Brownies&downieS toch met het bezorgen van eten. Terwijl ze dat eerder niet van plan waren. “Het kon gewoon niet uit”, zegt Nicole. “Nu weet ik nog steeds niet zeker of het uit kan, maar we zijn al zolang dicht dat het wel fijn is om weer wat te doen.”

Tot begin juni zijn alleen de kok en de begeleiders aan de slag. De cliënten mogen daarna pas weer aan het werk. “We hebben 16 mensen met een beperking bij ons werken, maar die begeleiding kan ik niet alleen, daar heb ik mensen voor in dienst en die gaan nu weer aan het werk.”

Het is namelijk lastig voor de cliënten om 1,5 meter afstand te houden. “De begeleiding van sommigen gaat gewoon echt niet op 1,5 meter. Veel hebben het niveau van een vier- of achtjarige, voor hun is het moeilijk om uit te leggen waarom ze die afstand moeten houden. Dus totdat daar goede regels over zijn van de overheid blijven zij thuis.”

Het grote geluk voor Brownies&downieS is dat ze officieel een dagbesteding zijn. “Wij krijgen geld omdat de cliënten bij ons aan het werk zijn”, legt Nicole uit. “Normaal krijgen we geld voor geleverde zorguren. Dus als onze cliënten ziek zijn of op vakantie, dan krijgen we niets. In deze periode zijn er aangepaste regels dat die uren wel gewoon doorbetaald worden. Dat is echt heel fijn, want niemand is er bij gebaat als de dagbestedingen failliet gaan.”

“Het voordeel is ook dat we een goedlopend en winstgevend restaurant hebben. We lopen tienduizenden euro’s mis door de Coronamaatregelen, maar het gaat ons niet de kop kosten”, zegt Nicole. “Ik ben daar ook heel nuchter in en heb er geen moment van wakker gelegen. In dit geval loont het echt om een sociaal ondernemer te zijn.”